ခရီးဘယ္၀ယ္

ဒီဃာ ဇာဂရေတာ ရတၱိ၊ ဒီဃံ သႏၱႆ ေယာဇနံ၊

ဒီေဃာ ဗာလာနံ သံသာေရာ၊ သဒၶမၼံ အ၀ိဇာနတံ။ {ဓမၼပဒ-၆၀}

အိပ္မေပ်ာ္ေသာသူအတြက္ ညတာသည္ရွည္လ်ား၏။ ခရီးပန္းေနသူအတြက္ ယူဇနာခရီးသည္ ရွည္လွ်ား၏။ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို မသိၾကကုန္ေသာ လူမိုက္ေတြအတြက္မူ သံသရာခရီးသည္ ရွည္လြန္းလွ၏။

**********

စာေရးသူတို႔သည္ ေမြးဖြားလာကတည္းက ဗုဒၶဘာသာမိဘမ်ားက ေမြးဖြားလာခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာေ၀ါဟာရမ်ားကို ငယ္စဥ္ကပင္ ရင္းႏွီးလာခဲ့ၾကသည္။ ယင္းတို႔အထဲမွ “ဗာလ”ဆိုေသာ စကားလံုးသည္ မၾကာခဏဆိုသလိုပင္ ၾကားေနရပါသည္။ ဗာလ-ေခၚလိုက္လွ်င္ အေၾကာင္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ဆိုးသြမ္းသူတစ္ေယာက္ကို ကင္ပြန္းတပ္လိုက္မွန္း ကေလးကအစ နားလည္ၾကပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ တစ္စံုတစ္ေယာက္က ဗာလ-ဟုေျပာဆိုလိုက္လွ်င္ အေကာင္းဘက္ကေနေျပာဆိုတာမဟုတ္မွန္းကို လူတိုင္းသိေနပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ျမန္မာလူမ်ိဳးအမ်ားစုသည္ ဗုဒၶပုခက္ထဲတြင္ ႀကီးျပင္းလာခဲ့ၾကသည္မဟုတ္ပါလား…။

လူမိုက္၏ သေဘာသဘာ၀မ်ားကို မိမိတို႔အားလံုး ေကာင္းစြာနားလည္သေဘာေပါက္သင့္ပါသည္။  ေန႔စဥ္လူေနမႈဘ၀တြင္ အေရာင္ေသြးစံုလင္လွေသာ လူတန္းစားမ်ိဳးစံု၊ အလႊာေပါင္းစံုကို အခ်ိန္တိုင္းတြင္ ေပါင္းသင္းဆင္ဆံေနရ၊ ႀကဳံေတြ႕ေနရသည္။ လူဆိုးလူမိုက္မွာ ခ်ိဳမထြက္ေသာ္လည္း စရိုက္ကိုၾကည့္ အလိုက္ကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ခဲြျခားႏိူ္င္ပါသည္။ မျဖစ္မေန ေပါင္းသင္းဆက္ဆံဖို႔ႀကံဳလာလွ်င္လည္း ကိုယ္ေပါင္းစိတ္ခြာျပဳလုပ္ႏိူပါသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ လူမိုက္ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါးဆင္းရဲျခင္းကို ေရွာင္ရွားႏိူင္မည့္အျပင္၊ ယင္း၏ဆန္႔က်င္ဘက္ လူေတာ္လူေကာင္းမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ေပါင္းသင္းဆက္ဆံႏိူင္ပါလိမ့္မည္။

လူသားအားလံုးသည္ ခရီးသြားမ်ားသာျဖစ္ၾကသည္။ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် မိမိတို႔ရည္ရြယ္ရာပန္းတိုင္ကို မေရာက္၊ေရာက္ေအာင္ သြားေနၾကသူမ်ားခ်ည္းျဖစ္ပါသည္။ ဘ၀ကိုအစပ်ိဳးခဲ့ခ်ိန္မွသည္ ဘ၀ေန၀င္ခ်ိန္တိုင္ေအာင္ မရပ္မနား သြားလာလႈပ္ရွားေနၾကရသည္။ အေျခေနျခင္းမတူသည့္အားေလွ်ာ္စြာ ရည္မွန္းေလွ်ာက္လွမ္းေသာပန္းတိုင္မ်ားလဲ မတူညီႏိူင္ၾကေပ။ မိမိရည္မွန္းရာခရီးကိုမေရာက္မီွမွာပင္ လူတစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဘ၀တစ္ခုကိုအဆံုးသတ္ခဲ့ၾကရၿပီး၊ လူအခ်ိဳ႕ကမူ စီးပြားဥစၥာၾကြယ္၀ခ်မ္းသာလာလွ်င္ သို႔မဟုတ္ ဘဲြ႕ဒီဂရီတစ္ခုခုရလာလွ်င္ သူတို႔ရည္မွန္းရာ ေနာက္ဆံုးပန္းတုိင္ကိုေရာက္ၿပီဟု ေတြးေတာထင္ျမင္ေကာင္း ထင္ျမင္ၾကေပမည္။ စစ္မွန္ေသာပန္းတိုင္ကို အမွန္တကယ္ပင္ ေရာက္ၿပီဟုဆိုႏိူပါမည္ေလာ…? ဗုဒၶဘာသာအလိုအရမူ နိဗၺာန္ကိုမရမခ်င္း ဘ၀၏စစ္မွန္ေသာပန္းတိုင္ကို မေရာက္ေသးပါ။

ထုိေၾကာင့္ လူသားမ်ားသည္ ေကာင္းမႈ၊ မေကာင္းမႈ-ဟူေသာ ရိကၡာႏွစ္ထုပ္ကို ထုပ္ပိုးသယ္ေဆာင္ကာ သံသရာခရီးရွည္ႀကီးကို မရပ္မနားသြားေနၾကရသည္။ ဓမၼမ်က္စိျဖင့္ၾကည့္လိုက္လွ်င္ လူသားတို႔ ေန႔စဥ္သြားလာေနရေသာခရီးမ်ားသည္ အမွန္တကယ္ခရီးစစ္၊ခရီးမွန္မ်ားမဟုတ္ၾက။ သံသရာခရီးပန္းတိုင္ကို ေရာက္လိုသူတို႔အတြက္မူ ေလာကတြင္ ရွိရွိသမွ် သက္ရွိသက္မဲ့အရာအားလံုးကို သဘာ၀အတိုင္း ျမင္ႏိူင္ေအာင္၊ လက္ခံက်င့္သံုးႏိူင္ေအာင္ အားထုတ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ရွည္လ်ားလွေသာ သံသရာခရီးပန္းတိုင္ကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေရာက္ရွိသြားပါလိမ့္မည္။

လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀-ေက်ာ္ ျမတ္စြာဘုရား သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္အခါကာလမွာ ထင္ရွားေသာမတရားႀကံစီမႈႀကီး ျဖစ္ေပၚခဲ့ဖူးပါသည္။ ပေသနဒီေကာသလမင္းႀကီးသည္ တိုင္းခန္းလွည့္လည္စဥ္ ေခ်ာေမာလွပေသာ ကာမပိုင္လင္ရွိအမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ကိုျမင္ကာ စဲြလန္းတပ္မက္ခဲ့သည္။ ထုိေၾကာင့္ သူ႔မယားလိုခ်င္ သူ႔လင္လွံႏွင့္ထိုး အစီစဥ္ကိုႀကံစီခဲ့သည္။ ေယာက်္ားျဖစ္သူကို မင္းမႈထမ္းခန္႔လိုက္ၿပီး ျဖစ္ႏိူင္ေျခနည္းပါးလွေသာ နဂါးျပည္မွေျမနီႏွင့္ ၾကာပန္းကို ညေနေရးခ်ိဳးခ်ိန္မွီ တစ္ေန႔ခရီးျဖင့္ ေနမ၀င္မွီအေရာက္ယူခိုင္းလိုက္သည္။ အခ်ိန္မွီျပန္မေရာက္ခဲ့ေသာ္ ေသဒဏ္အျပစ္ေပးခံရမည္ဟု အမိန္႔ေပးလိုက္သည္။

သနားစရာေယာက်္ားခမ်ာ ဦးတည္ရာမဲ့လွေသာခရီးကို ေသေဘးေၾကာင့္ထြက္ခဲ့ရသည္။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ မိမိစားဖို႔ရန္ယူေဆာင္လာေသာ ရိကၡာထုတ္ထဲမွ မိမိစားသည့္အခါတိုင္း ေတာေစာင့္နတ္ ေတာင္ေစာင့္နတ္ေတြကို ပူေဇာ္ပသခဲ့သည္။ ေရကန္ထဲမွာရွိေနၾကေသာငါးမ်ားကို မိမိစားဖို႔ယူေဆာင္လာေသာအစာထဲကေန ေကၽြးေမြးလွဴတန္းခဲ့သည္။ မိမိျပဳလုပ္သမွ်ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို အမွ်ေ၀ခဲ့သည္။ ထုိထိုေကာင္းမႈ၏အစြမ္းေၾကာင့္ သူ႔ကိုယူခိုင္းလိက္ေသာအရာေတြကို အလြယ္တကူပင္ယူေဆာင္ႏိူင္ခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္တံခါးသည္ အခါတိုင္းကဲ့သို႔မဟုတ္ ေန၀င္မွီပိတ္ထားေသာေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ထဲသို႔မ၀င္ႏိူင္ဘဲ ဘုရားရွင္သီတင္းသံုးေနရာ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္သို႔ တစ္ညတာေမွးစက္အနားယူရန္ ထြက္ခြာခဲ့သည္။

ရွင္ဘုရင္မွာလည္း ျဖစ္ႏိူင္ေျခမရွိလွေသာအလုပ္ကို ခိုင္းလိုက္ေသာ္လည္း ျပန္ေရာက္ခဲ့ေသာ္ဟူေသာ ေၾကာက္စိတ္ျဖင့္ ၿမိဳ႕တံခါးေတြကို ေစာေစာစီးစီး ပိတ္ေစခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ သူမ်းမယားအေပၚ တပ္မက္ေသာရာဂစိတ္ျဖင့္ ျပင္းထန္စြာႏွိပ္စက္ခံရေသာေၾကာင့္ ေကာင္းစြာအိပ္မေပ်ာ္ခဲ့ေပ။ ထိုစဥ္ ညသန္းေခါင္းယံအခ်ိန္တြင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ အသံဆိုး အသံနက္ႀကီးမ်ားကို ၾကားရေသာေၾကာင့္ ပို၍အိပ္မေပ်ာ္ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ မိဖုရားႀကီးမလႅိကာ၏ အႀကံေပးခ်င္ျဖင့္ နံနက္ေစာေစာတြင္ ဘုရားရွက္ထံကိုေရာက္လာခဲ့သည္။

အိပ္မေပ်ာ္ေသာညတာသည္ အလြန္ပင္ရွည္လြန္းေၾကာင္း မိမိ၏အေတြ႕ႀကံဳကိုအေျခခံကာ ဘုရားရွင္ကိုေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္။ ယင္းစကားကိုၾကားေသာအခါတြင္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ေရာက္ႏွင့္ေသာ မျဖစ္ႏိူင္ေသာအလုပ္ကို ခိုင္းျခင္းခံခဲ့ရေသာေယာက်္ားက ၾကားေသာအခါတြင္ ယူဇနာခရီးသည္ အလြန္ပင္ရွည္လ်ားေၾကာင္း ျမတ္စြာဘုရားကိုေလွ်ာက္တင္လိုက္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားက မွန္ကန္ေၾကာင္း ၀န္ခံလိုက္ၿပီးေနာက္၊ ထိုထုိခရီး၊ညတာရွည္တာထက္ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို မသိၾကကုန္ေသာ ဗာလ-လူမိုက္ေတြအတြက္ သံသရာခရီးသည္ ရွည္လြန္းလွေၾကာင္းမိန္႔ေတာ္မူေလသည္။

သံသရာခရီးဟူသည္ အဘယ္နည္း…? ေမြျခင္း၊ေသျခင္းတို႔သည္ ျမစ္ေရကဲ့သို႔ အဆက္မျပတ္စီးဆင္းေနျခင္းကို သံသရာခရီး သို႔မဟုတ္ သံသရာလည္သည္ဟု ေခၚပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ခႏၶာငါးပါး/ရုပ္-နာမ္တရားမ်ား ခဏတိုင္းခဏတို္င္းတြင္ အဆက္မျပတ္ျဖစ္ေပၚ၊ ထိုေနာက္ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ပ်က္သုဥ္းေနျခင္းကို သံသရာဟုေခၚပါသည္။ ထိုသံသရာခရီးကို ဆံုးခန္းတိုင္ေအာင္ေရာက္ဖို႔အတြက္မူ အသံထက္ျမန္ေသာ ဒံုးပ်ံ၊ ေလယာဥ္စသည္တို႔ကိုစီး၍ မေရာက္ႏိူင္ပါ။ မဂၢင္ရွစ္ပါးဟူေသာ ဥာဏ္ရထားျဖင့္သာလွ်င္ ေရာက္ႏိူင္ပါသည္။

အဂၤုတၳိဳပါဠိေတာ္ စတုကၠနိပါတ္တြင္ သံသရာခရီးကို ဆံုးေအာင္သြားျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပထားေသာ ေရာဟိတသုတၱန္ဆိုတာရွိပါသည္။ ညတစ္ညတြင္ ေရာဟိတအမည္ရွိေသာ နတ္သားတစ္ပါးသည္ ဘုရားရွင္သီတင္းသံုးရာ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္သို႔ေရာက္လာၿပီး မအို၊မေသရာအရပ္ကို တနည္းအားျဖင့္ သံသရာအဆံုးကို (ေျချဖင့္)သြားျခင္းျဖင့္ ေရာက္ႏိူင္/မေရာက္ႏိူင္ ေမးျမန္းေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္။ ျမတ္စြာဘုရားက မေရာက္ႏိူင္ေၾကာင္း ျပန္လည္မိန္႔ေတာ္မူခဲ့သည္။

ျမတ္စြာဘုရားမိန္႔ၾကားေသာ စကားသည္ ခၽြင္းခ်က္မရွိ မွန္ကန္ပါေၾကာင္း နတ္သားက ျပန္လည္ေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္။ အဆုိပါနတ္သားသည္ အတိတ္ဘ၀တစ္ခုတြင္ ေရာဟိတအမည္ရွိေသာ ေလာကီတန္ခိုး အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုပိုင္ဆိုင္ေသာ ရေသ့တစ္ပါးျဖစ္ခဲ့ဘူးသည္။ လွ်က္တစ္ျပက္အတြင္းမွာပင္ သမုဒၵရာဟိုဘက္ကမ္းႏွင့္ဒီဘက္ကမ္းကို အေရာက္သြားႏိူင္သည္။ ထုိမွ်ျမန္ေသာအဟုန္ျဖင့္ မအိုမေသရာျဖစ္ေသာ သံသရာခရီးဆံုးကိုေရာက္ေအာင္ သြားခဲ့ဖူးသည္။ စားခ်ိန္ေသာက္ခ်ိန္၊ က်င္ႀကီးက်င္ငယ္စြန္႔ခ်ိန္၊ အိပ္စက္အနားယူခ်ိန္မွတစ္ပါး မရပ္မနားပဲ အႏွစ္တစ္ရာတိုင္ေအာင္ သြားခဲ့ေသာ္လည္း သံသရာခရီးဆံုးကိုမေရာက္ပဲ စၾကာ၀ဠာအၾကား၌သာလွ်င္ ေသးဆံုးခဲ့ရေလသည္။

အမွန္စင္စစ္အားျဖင့္ သံသရာခရီးဆံုးကို သြားလိုေသာသူတို႕သည္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည့္ တရားေတာ္မ်ားကို သိေအာင္က်ိဳးစားအားထုတ္ျခင္း၊ သိသည့္အတိုင္း လိုက္နာက်င့္သံုးျခင္းျဖင့္သာလွ်င္ ေရာက္ႏိူင္ပါသည္။ အသိႏွင့္အက်င့္ (၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷ)ကို ေကာင္းစြာျပည့္စံုေစျခင္းျဖင့္သာလွ်င္ မအိုမေသရာျဖစ္ေသာ သံသရာခရီးပန္းတိုင္ကို ေရာက္ရွိႏိူင္ပါသည္။